Muziek op maat bij het zorginnovatiecentrum (ZIC) van Prinsenhof

Een vrouw danst, iemand anders loopt luid zingend door de gang. Eén bewoner heeft zich teruggetrokken op zijn kamer, de koptelefoon op en de benen omhoog. Op de afdeling voor jonge mensen met dementie bij Prinsenhof wordt onderzocht op welke manier muziek kan bijdragen aan het welzijn van de bewoners. Coördinerend verzorgende Marianne Ackx: “De sfeer op de afdeling is beter geworden.”

Binnen het zorginnovatiecentrum (ZIC) van Prinsenhof is een muziekinterventieproject opgezet om te kijken naar de invloed van muziek op het welzijn van de bewoners met dementie. Het ZIC is een samenwerking tussen Zorgpartners en de hbo-opleiding voor verpleegkundigen. Binnen het ZIC combineren vierdejaars studenten stage en onderzoek. Ze zoeken een oplossing voor een probleem uit de praktijk of onderzoeken een vernieuwing die de zorg kan verbeteren.

Muziek als interventie
Jonge mensen met dementie kunnen last hebben van onrustig en dwangmatig gedrag. Van muziek is bekend dat het een rustgevende werking kan hebben op mensen met dementie. Anne Wiersma, vierdejaars student hbo-V: “Tijdens onze stage onderzoeken wij daarom de mogelijkheid om muziek in te zetten als interventiemiddel bij onrust.” Dit gebeurt binnen het zorginnovatiecentrum van Zorgpartners. Een eerste groep hbo-studenten deed literatuuronderzoek naar de invloed van muziek op dementiepatiënten en schreef een implementatieplan. De tweede groep zorgde voor de aanschaf van de apparatuur en de invoering van de interventie in de praktijk. Anne, die deel uitmaakt van de derde groep, onderzoekt nu met drie medestudenten het effect van de interventie.

70s & 80s
“We organiseren in Prinsenhof veel activiteiten met muziek”, vertelt Marianne, die al jaren op de afdeling werkt. “Maar de optredens in de ontmoetingsruimte sluiten niet altijd aan bij de smaak van de relatief jonge mensen op onze afdeling. Een tijdje geleden hebben we daarom een bluetooth speaker aangeschaft. Zo kunnen we de muziek spelen  die bij onze bewoners past, vaak muziek uit de jaren zeventig en tachtig.” Anne: “Met het muziekinterventieproject maken we het aanbod nog meer op maat en zetten we muziek bovendien gericht in om onrust tegen te gaan. Alle bewoners van de afdeling hebben een eigen koptelefoon gekregen, met een mp3-speler. Ook hebben we voor alle bewoners een persoonlijke playlist samengesteld.” De koptelefoons zijn betaald door de Vereniging van Vrienden van Prinsenhof.

Ontspannen
“Zodra een bewoner tekenen van onrust vertoont, bieden we de koptelefoon met muziek aan”, vertelt Anne. “Het is heel mooi om te zien wat er dan gebeurt. Je ziet bijvoorbeeld langzaam de verwarde en verdrietige blik van een bewoonster verdwijnen en een glimlach verschijnen. Sommige bewoners gaan dansen, knuffelen of meezingen. Ze worden weer zichzelf. Op deze afdeling wonen veel mensen die actief van aard zijn en die altijd met hun handen hebben gewerkt. Een meneer die vaak onrustig is en weg wil, ontspant met de koptelefoon op. Voor hem is het een soort time-out.” Inmiddels worden de koptelefoons ook gebruikt op momenten dat geen sprake is van onrust, maar als de verzorgenden het idee hebben dat een bewoner in de stemming is voor muziek. De sfeer is verbeterd sinds we met muziek werken. Het maakt bewoners geestelijk rustiger en lichamelijk juist actiever. Het is dus nuttig voor lichaam en geest!”